ارزیابی میزان فقر چندبعدی (قابلیتی) در مناطق روستایی شهرستان همدان با استفاده از روش آلکایر و فوستر

موفقیت برنامه‌های فقرزدایی، به شناسایی دقیق پدیدة فقر و معرف‌های آن بستگی دارد. شاخص فقر چندبعدی (MPI)، الگوی متفاوتی از فقر درآمدی ارائه می‌دهد و محرومیت‌هایی را که یک خانوار هم‌زمان با آن‌ مواجه می‌شوند، با هم ترکیب می‌کند؛ از این‌رو هدف مطالعة حاضر، برآورد شاخص فقر چندبعدی با استفاده از روش آلکایر و فوستر (AF) است. جامعة مورد مطالعه، خانوارهای روستایی ساکن در مناطق روستایی شهرستان همدان (27695=N) هستند. با استفاده از فرمول کوکران 855 خانوار به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای چندمرحله‌ای از روستاهای نمونه (21 روستا) براساس سطوح توسعه‌یافتگی انتخاب شدند. در این مطالعه به‌منظور وزن‌دهی نماگرها براساس نظر کارشناسان (30=n) از نرم‌افزار Expert Choice و برای پردازش داده‌ها از نرم‌افزار Excel و Stata استفاده شد. براساس نتایج به‌دست‌آمده، وسعت فقر 01/49 درصد، شدت فقر 75/43 درصد و میزان شاخص چندبعدی فقر که حاصل‌ضرب این دو مقدار است، در مناطق روستایی شهرستان همدان 44/21 درصد است. همچنین نماگرهای درآمد، تغذیه، بیمة بازنشستگی و وضعیت اشتغال به‌ترتیب بیشترین سهم را در شاخص فقر چندبعدی دارند. درنهایت پس از محاسبة شاخص فقر چندبعدی به تفکیک روستاها، با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای سلسله‌مراتبی (روش وارد) روستاهای مورد مطالعه در سه خوشه طبقه‌بندی شدند و نتایج به‌کمک نرم‌افزار GIS به‌صورت نقشه نمایش داده شد.